Ken je de 80-20-regel? Deze formule komt uit de economie en staat ook wel bekend als het Paretoprincipe, oftewel het principe van de minste inspanning, bedacht door de Italiaanse econoom Pareto in het prille begin van de vorige eeuw. Volgens de regel is 80% van de welvaart in handen van 20% van de bevolking. En wordt 80% van het bedrijfsresultaat geleverd door 20% van de medewerkers. Het Paretoprincipe is echter op veel meer vakgebieden van toepassing dan alleen de economie; het is van toepassing op het hele leven.
Klein voorbeeldje. Voormalig hockeybondscoach Marc Lammers paste het principe toe op de sport. Hij ontdekte dat het geen zin had te investeren in de snelheid van Maartje Paumen. Met heel veel energie, training en afzien zou Maartje best een matig snelle speler kunnen worden. Met 80% investering, zou dat 20% rendement opleveren. Maar Maartje was al een kei van een strafcornerspecialist. Dus trainde hij Maartje in het nog beter nemen van de strafcorner. En hij trainde de anderen om Maartje aan te spelen op de juiste manier, zodat zij kon scoren. Een logisch verhaal.
Ander voorbeeldje. De output van het Nederlandse middelbare schoolsysteem deugt niet erg, vergeleken met ons omringende landen. Er is veel gekrakeel over het niveau van de afgeleverde leerlingen. Ze kunnen niet spellen en rekenen, middelmatigheid is troef, de zesjescultuur viert hoogtij. Met als gevolg: ze excelleren nergens in en leerlingen die door willen stromen naar universiteit of hbo horen daar niet thuis. Daar moest verandering in komen, dat hadden ‘ze’ in Den Haag wel goed gezien. En ze maakten drie vakken tot verplichte eindexamenkost: Nederlands, Engels en wiskunde.
Alleen: ‘ze’ gingen voorbij aan het Paretoprincipe. Want wat scholen nu doen is proberen om Maartje Paumen te trainen op snelheid. Het arme kind hier in huis dat genetisch van twee kanten belast is met het niet kunnen van wiskunde, moet 80% van haar tijd investeren om een rendement van 20% te halen. Om van een 4 een 5 te maken, zodat ze over kan. Zij is geen goede wiskundeklant en zal dat nooit worden. Daarentegen is zij zeer bedreven in talen en maatschappelijke vakken. Ondanks dat ze nog maar 20% van haar tijd over heeft om in die vakken te investeren (de rest gaat immers op aan wiskunde), haalt ze daar goede cijfers voor. Laat haar ál haar tijd dáár in stoppen en ze maakt van haar zevens negens. De kans dat zij cum laude afstudeert in pakweg Engels of politicologie of de Nobelprijs voor de literatuur wint, is daarmee vele malen groter geworden dan de kans dat ze een zes zal halen op haar eindexamen voor wiskunde. Geen wonder dat kinderen niet excelleren, ze hebben daar geen tijd voor omdat ze wiskunde moeten doen.
Als je dit eenvoudige principe al niet door hebt, als onderwijsbeleidsmaker in Den Haag, dan ben je niet op je taak berekend. Niet die kinderen moeten verplicht wiskunde doen, de beslissers in de onderwijssector! Te beginnen met de vergelijking: 80 = 20.