Ik heb een nieuw woord geleerd: pleurant. Wat denk je dat het betekent? Het klinkt als querulant en kermisklant, maar het heeft te maken met het Franse pleurer: huilen. Een pleurant is een huiler. Je zou denken dat het een pleurist is of een pleuris (v: pleuresse), maar niets van dat alles. Een pleurant is iemand die mee-huilt met Maria om haar overleden kind en mee-afgebeeld staat op een piëta. Eigenlijk meer een paasgedachte, terwijl we in deze tijd van het jaar juist bezig zijn met de komst van het kindje in de kribbe, met os en ezel die ook afgebeeld maar duidelijk geen pleuranten zijn.
Het komt zo: ik was naar de tentoonstellingen over de Moderne Devotie in het Zwolsche. Deze geestelijke stroming, ontstaan in Deventer (Geert Grote) en Zwolle (Thomas à Kempis) wilde de katholieke kerk vernieuwen, maar het ging er bij dat vernieuwen nogal spartaans aan toe. Lezen bijvoorbeeld was niet voor de lol, zelfs niet om kennis te vergaren, maar slechts om dichter bij God te komen. Wereldse rijkdom was verwerpelijk, de kloosterlingen deelden alles met elkaar maar van enige weelde was geen sprake; het was soberheid wat de klok sloeg. Uit mijn vaders rijke bibliotheek heb ik De navolging van Christus van Thomas à Kempis geërfd. Een prachtig boek waar ik graag in lees. Maar wel in de wetenschap dat de Albert Heijn om de hoek is. Devotie en kerstkransen gaan prima samen wat mij betreft. En zo zijn er nog wat redenen waarom het kloosterleven mij niet echt aanspreekt.
De Zwolse tentoonstellingen in de Fundatie en het Stedelijk museum tonen de geschiedenis van de Moderne Devotie, handschriften (de Zwolse Bijbel, prachtig!), schilderijen, beelden en ook de kijk van moderne kunstenaars op het onderwerp. Zo kom je onappetijtelijke zaken tegen als een vitrine met brood waarop van alles welig tiert wat groen en fluffy is en dat ongetwijfeld oorverdovend stinkt. Als dat de associatie is die je als kunstenaar bij geloof krijgt, ga dan vooral wat anders doen. Langskomende museumbezoekers worden bij dit soort kunst vanzelf pleuranten.
‘Ik heb het idee dat we die pleurant nog tegen gaan komen in je blog’, zei vriend N., bij het verlaten van de moderne kunst toch ineens wat grijzer aan de slapen. En warempel, hij heeft gelijk gekregen. Nu nog even kijken of Wordfeud het woord ook kent. Dat verschrikkelijke online scrabblespel kent tenslotte allerlei woorden waarvan ik tot voor kort nooit gehoord had. Schon, ergon, bene, va en, wie weet, pleurant.