Als spookschrijver zet ik nogal eens een stukje tekst op papier voor een hoogwaardigheidsbekleder. De tennisvereniging wil een voorwoord voor een jubileum, de personeelskrant vraagt een column en bij het doorknippen van een lintje is niet alleen een schaar nodig, maar ook een speech. Mij maakt het niet uit wat er op papier moet komen, u vraagt en wij draaien. Of tikken, liever gezegd. Ik doe brononderzoek, mail wat in het rond, verzin de andere helft erbij en dan ligt daar een schrijfsel van mijn hand maar met de naam van iemand anders eronder
In de teksten die ik maak probeer ik ridicuul ambtelijk taalgebruik bij voorkeur te vermijden. Tenzij ik een blog schrijf voor mezelf, zoals nu, dan is alles geoorloofd wat tot glimlachen aanzet. Maar in een ambtelijke organisatie hoor je de raarste woorden en uitdrukkingen: ‘zwaluwstaarten’ in plaats van afstemmen, ergens ‘annex mee zijn’ in plaats van op de hoogte en natuurlijk is er ‘de stip op de horizon’ waar wij met z’n allen naartoe onderweg zijn terwijl wij ‘over onze schaduw heen springen’.
Soms krijg ik commentaar op mijn stukken van de persoon in wiens huid ik gekropen ben bij het schrijven. Deze week schreef iemand bij monde van zijn secretaresse in een mailtje: ‘Wil je de column even acclimatiseren.’ Nu is het inderdaad ineens herfst. Vorige week liep ik nog op flip-flops, nu probeer ik me alweer in laarzen te wurmen. Met gevoelens van diepe spijt heb ik mijn korte broeken en blote jurken opgeruimd en ben ik de kast ingedoken op zoek naar vesten, sokken en een shawl. In mijn hoofd is het nog zomer, maar de werkelijkheid haalt mij met rasse schreden in. Het duurt nog zeker tot half december voor ik geacclimatiseerd ben. Gewend aan het klimaat. Maar een column acclimatiseren? Ik had er werkelijk nog nooit van gehoord.
Het was een politiek praatje, de column. En sinds 12 september (verkiezingsdag, weet je nog wel?) waait er hier een ander windje. Een daadkrachtige bries die bol staat van de afspraken die de partijen met elkaar gaan maken om een regering te vormen. In ambtelijk jargon betekent ‘acclimatiseren’ dus waarschijnlijk: je aanpassen aan een nieuw politiek klimaat. De flexibiliteit van de taal én van de ambtenaar kent geen grenzen; nieuw ambtelijk jargon ontstaat in de slipstream van actuele ontwikkelingen en ik sta erbij en kijk ernaar!
Voor de zekerheid heb ik het even nagevraagd. Het was minder poëtisch dan ik dacht. De secretaresse kon het handschrift niet lezen. Er stond ‘actualiseren’ in plaats van ‘acclimatiseren’.